فصل دوم سریال «سرگذشت ندیمه» به کارگردانی «بروس میلر»، در هفتادمین دوره جوایز امی (ساعات پربیننده) نامزد ۲۰ جایزه شده است. سال گذشته این سریال ۸ جایزه را که جایزه بهترین سریال درام ازجمله آن‌ها بود، به خانه برد. فصل نخست این سریال بر اساس رمانی به همین نام نوشته مارگارت اتوود، ساخته شد که در آینده و جامعه سرکوبگر و پادآرمانشهر تحت حاکمیت جمهوری گیلاد روی می‌دهد.
اقتباس تلویزیونی این داستان با استقبال منتقدان روبه‌رو شده است و وب‌سایت آمازون، رمان «سرگذشت ندیمه» را پر خواننده‌ترین کتاب سال ۲۰۱۷ در کیندل و آئودیبل معرفی کرد و با این تفاسیر رمان‌های «بازی تاج‌وتخت» و تمامی کتاب‌های مجموعه «هری پاتر» را پشت سر گذاشت. مارگارت اتوود، نویسنده کانادایی که این رمان را سال ۱۹۸۵ منتشر کرد، می‌گوید درون‌مایه حکومت تمامیت‌خواه باسلیقه مخاطبان امروزی همخوانی دارد. اتوود در گفت‌وگو با مجله «فوربز» گفته است: «در لحظاتی زندگی می‌کنیم که مدام اضطراب در آن‌ها تولید می‌شود چراکه مقدار بسیار زیادی دانش دریافتی زیر سؤال می‌رود و مردود اعلام می‌شود. گردانندگان جهان با شتاب اطراف صحنه حرکت می‌کنند، سمت‌ها و منصب‌هایی می‌گیرند که معمولاً عادت نداریم آن‌ها را در این منصب‌ها ببینیم و همین باعث عصبانیت مردم می‌شود.»
این نویسنده کانادایی نوشتن این رمان را سال ۱۹۸۴ آغاز کرد؛ در این زمان او با کمک‌هزینه‌ای که دولت آلمان غربی به فیلم‌سازان، نویسندگان و موزیسین‌ها اختصاص داده بود، در این بخش از آلمان زندگی می‌کرد. اتوود درباره این دوره می‌گوید: «در آن زمان شهری تاریک و خالی بود؛ منظورم از خالی این است که آپارتمان‌های خالی شهر بی‌شمار بودند. هیچ‌کس نمی‌خواست آنجا زندگی کند چراکه دیواری این شهر را محصور کرده بود. مقامات دولتی برنامه‌ای ترتیب دادند تا هنرمندان خارجی ساکن این شهر شوند تا مردم احساس نکنند از دنیا جدا افتاده‌اند.» او می‌گوید: زندگی طی دوران جنگ سرد در برلینِ تقسیم‌شده برای خلق حال و هوای جمهوری گیلاد مؤثر بود: «ما از آلمان شرقی هم دیدن کردیم که در آن زمان چکسلواکی و لهستان را شامل می‌شد. می‌توانستی از اتمسفر موجود مطلع شوی اما از اتفاقاتی که در بطن جامعه روی می‌داد، نه. برخورد با آدم‌هایی که موضوع حرف را عوض می‌کردند، از هم‌کلام شدن با شما می‌ترسیدند، نمی‌دانستند به چه کسی می‌توانند اعتماد کنند، همه این‌ها خبر از اتمسفر این شهر می‌داد.»
اتوود این رمان را سال بعد در ایالات‌متحده امریکا و درحالی‌که در دانشگاه آلاباما مشغول تدریس بود، تمام کرد: «وقتی این رمان را می‌نوشتم هنوز در دورانی به سر می‌بردیم که امریکا حکم فانوس دریایی را داشت؛ حکومتی لیبرال دموکرات که سرمشقی برای باقی کشورهای جهان بود. ما دیگر در این دوره به سر نمی‌بریم چون کشورهای دنیا تغییر کرده‌اند و به همین منوال امریکا هم‌تغییر کرده است، به همین خاطر است که فکر می‌کنم مردم با سریال «سرگذشت ندیمه» بیشتر از نخستین‌باری که کتابش منتشر شد، ارتباط برقرار کرده‌اند.»
به‌تازگی شبکه تلویزیونی «Hulu» اعلام کرده است فصل سوم این سریال که زندگی ندیمه‌ای به نام آفرد (با بازی الیزابت ماس) را روایت می‌کند، سال آینده روی آنتن این شبکه خواهد رفت. همچنین این شبکه ماه مه ۲۰۱۸ اعلام کرد بینندگان فصل دوم سریال دو برابر فصل اول آن بوده است. اتوود که در حال حاضر مشاور این سریال تلویزیونی است، تأکید می‌کند اگرچه از کارگردانی سریال‌ها راضی است اما حق ارائه رأی مخالف ندارد. او می‌گوید، دوست داشت خاله لیدیای سرکوبگر که توسط ندیمه‌ای موردحمله قرار گرفت، در فصل سوم حضورداشته باشد. همچنین امیدوار است نقش موآرا، بهترین دوست آفرد که از گیلاد فرار کرد، در فصل سوم پررنگ‌تر شود. او تأیید می‌کند، تأثیر فرهنگی داستان آفرد قابل‌توجه بوده است: «این داستان به نماد بین‌المللی اعتراض بدل شده است. مخصوصاً در مواقعی که حقوق زنان پایمال می‌شود و از آن‌ها گرفته می‌شود.»
ماه گذشته بوینس‌آیرس شاهد به خیابان آمدن ده‌ها زنی بود که شنل قرمز پوشیده و کلاه‌سفید بر سر گذاشته بودند؛ این لباس زنان مطیع سریال «سرگذشت ندیمه» است. معترضان در حمایت از قانونی اعلام کردن سقط‌جنین به خیابان‌ها آمده بودند. پیش‌ازاین نیز زنان آمریکایی برای اعتراض به حقوق زنان با چنین لباس‌هایی اعتراض کرده بودند؛ اما «سرگذشت ندیمه» فقط به مسئله سقط‌جنین نمی‌پردازد. اتوود معتقد است قوانین عادلانه، حق‌الزحمه عادلانه و پرداختی برابر برای کاری به همان میزان مسائل این روزهای جامعه ما است. این نویسنده ۷۸ ساله از برچسب فمینیست دوری می‌کند و می‌گوید این کلمه تعاریف متعددی دارد اما کشور ایسلند را یکی از پیشتازان در حقوق زنان می‌داند. او می‌گوید: «ایسلند کشوری است که باید بیشتر آن را موردبررسی قرار دهیم چراکه در مقوله برابری پیشرفته هستند و ظاهراً سطح شادی این کشور بسیار بالاست.»
زنان ایسلندی ۴۸ درصد اعضای منتخب پارلمان را تشکیل می‌دهند و طبق قانونی جدید که اول ژانویه ۲۰۱۸ اعلام شد، کمپانی‌ها موظف به پرداخت حق‌الزحمه‌ای برابر به زنان و مردان شدند. اتوود می‌گوید: «اگر زنان از برابری بیشتری برخوردار بودند، جامعه‌ای شادتر ساخته نمی‌شد؟ ظاهراً که موضوع حول این محور می‌چرخد. اگر زنان در محل کار نقش پررنگ‌تری داشته باشند و تصمیمات اقتصادی مهم بر عهده آن‌ها باشد، اقتصادی پویاتر خواهیم داشت؟ این هم موضوع دیگری است که باید به آن پرداخت.»
اتوود درس‌های ارزشمندی را به زنان خویشاوندش داده است: «آن‌ها از جهات مختلف زنان سخت‌کوشی بودند بنابراین تصویر من از زنی شایسته، زنی بالباس شب نیست. وقتی اهل کشوری باشی که تجربه‌های جنگی را از سر گذرانده، باید بگویم مادربزرگی که در مزرعه کار می‌کند، الگوی من در زندگی است.»
عقاید اتوود راه او را به دانشگاه تورنتو باز کرد تا پس ازآنجا کارشناسی ارشد خود را در کالج رادکلیفِ هاروارد بخواند. سال ۱۹۶۴ به امریکا بازگشت و در دانشگاه بریتیش کلمبیای ونکوور مشغول تدریس انگلیسی شد و در همان سال نخستین کتابش را که مجموعه سروده‌هایش بود، منتشر کرد. اتوود می‌گوید: «وقتی کارم را در کانادا شروع کردم، این‌طور نبود که زنان را نویسنده‌هایی جدی به شمار نیاورند. خود نوشتن پیشه‌ای جدی محسوب نمی‌شد. یکی از اقداماتی که برای غلبه بر این ایده انجام دادیم این بود که چند انتشارات را راه بیندازیم که برخی آن‌ها هنوز چراغشان روشن است و من بنیان‌گذار یکی از آن‌ها بودم.» این انتشارات، دفتر نشر کانادایی «آنانسی» است.
اتوود از آن زمان در هفت‌کشور زندگی کرده و نوشته است و تابه‌حال ۴۰ کتاب را روانه کتاب‌فروشی‌ها کرده است. در ۴۴ سالگی، درست پیش از اینکه نوشتن «سرگذشت ندیمه» را آغاز کند، از بنیاد گاگنهایم کمک‌هزینه‌ای برای نویسندگی دریافت کرد. حالا اتوود خوشحال است که این روزها برای نویسنده‌ها گزینه‌هایی مانند پاترئون[1] و آن‌باوند[2] وجود دارد: «تنها چیزی که نویسنده باید فکرش را بکند، پرداخت قبض‌هایش است. پاترئون پشتیبان مالی پروژه‌تان، هر چه باشد، می‌شود و آن‌باوند نیز با جمع‌آوری پول، هزینه انتشار یک کتاب را می‌پردازند. تنها چیزی که نویسنده احتیاج دارد، زمان است و همه این کمک‌ها، زمان را می‌خرد. باید تمام شب را بیدار بمانید و شغلی روزانه داشته باشید؟ قطعاً من هم این کار را کرده‌ام.»
اتوود علاوه بر نویسندگی، مدافع مسائل زیست‌محیطی است. تأثیر تغییرات آب و هوایی درون‌مایه‌ای است که در آثار او دیده می‌شود. او نگران وضعیت آب‌های آزاد و تأثیر مکمل‌های غذایی بر زنان و کودکان است.
شیوائون فیلد/فوربس/ترجمه: بهار سرلک
[1]. Patreon
[2]. Unbound
